عطر یاس

.

مورد دیگری که اهمیت توکل را می رساند همراه بودن توکل با صبر است، در چند آیه و روایات متعدد این دو در کنار هم قرار گرفته اند. برای اینکه روشن شود چگونه همراه بودن صبر و توکل دلیل بر اهمیت توکل است، ابتدا لازم است به اهمیت صبر و نقش آن در زندگی انسان و جایگاه آن در قرآن و روایات اشاره شود.
خداوند متعال در چند آیه ی قرآن پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) و یا مومنان را امر به صبر نموده و صابرین را تحسین و تمجید می کند و به صبر کننده گان وعده اجر و پاداش می دهد و آن را از صفات حسنه می شمارد. در اینجا از باب نمونه چند آیه ذکر می شود.
1.و اصبر فان الله لا یضیع اجر المحسنین(63).
صبر و شکیبایی کن، که خداوند پاداش نیکوکاران را ضایع نخواهد کرد

دلیل دیگر بر اهمیت توکل این است که در یکی از آیات، توکل بعد از مشورت واقع شده، که بیانگر این نکته است که مشورت با همه اهمیتی که دارد بدون توکل درباره ی اهمیت مشاوره بیان شود.
مشاوره یعنی انسان برای انجام کاری یا برای تصمیم گیری در مورد کاری که خودش نمی تواند به نتیجه ای برسد، با افراد ذی صلاح و مومن و متدین و کارشناس مشورت کند و کارش را با آنها در میان بگذارد و از آنها راهنمایی بخواهد تا اینکه به نتیجه ی مطلوبی برسد.
مساله ی مشورت هم جنبه ی عقلانی دارد، یعنی اگر انسان در مورد کار مهمی با افراد کارشناس مشورت نماید عقلا نه تنها او را مذمت نمی کنند بلکه او را تحسین می نمایید. روی این جهت خداوند متعال که عقل کل است بر روی این مساله انگشت گذاشته و در چند آیه امر به مشورت کرده است.
و امرهم شوری بینهم(57).
و کارهایشان به صورت مشورت در میان آنهاست

توکل در چند آیه همراه ایمان ذکر شده که نشانگر اهمیت توکل است و معمولا هم بعد از ایمان واقع شده، مانند:
الذین قال لهم الناس ان الناس قد جمعوا لکم فاخشوهم فزادهم ایمانا و قالوا حسبنا الله و نعم الوکیل(52).
همان کسانی که وقتی مردم به آنها گفتند: مشرکین در برابرش گرد آمده اند، پس از آنان بترسید، (به جای ترس) بر ایمانشان افزود و گفتند: خداوند ما را بس است و نیکو حمایتگری است.
و و علی الله فتوکلوا ان کنتم مومنین(53).
و بر خدا توکل کنید اگر ایمان دارید.

سه اصل براي بيان توحيد از نظر قرآن ياد مي كند: عدم مشابهت خداوند تعالي با ديگر موجودات، مبرا بودن خداوند از هر نقص، توفيقيت اسما و صفات الهي. اصل اول (عدم مشابهت)، تعبيري ديگر از توحيد خدا است كه مطلق و حقيقي است و با يگانه بودن برخي از آفريدگان در بعضي از ويژگي ها تفاوت دارد. بر اساس اصل دوم، مبرا بودن خداوند از هر نقص و عيب، اصلي فطري است كه انسان به محض شنيدن، آن را سازگار با فطرت خود مي يابد. اصل سوم، انسان را از بيان صفات و اسما الهي بر اساس عقل و درك خود بازمي دارد.
نويسنده، جملاتي از خطبه 181 و خطبه 87 (اشباح) نقل مي كند و در خلال توضيح آن، آيات قرآني را كه مويد آن است، مي آورد.

صیرت، عنصر اول است
آنچه كه براى همه‌ى ما، براى همه‌ى بسیجیان عزیز، براى جوانها در هر نقطه‌اى از این عرصه‌ى عظیم كه مشغول كار هستند، باید به عنوان شاخص مطرح باشد، عبارت است از این سه عنصر: بصیرت، اخلاص، عمل بهنگام و به اندازه. این سه عنصر را همیشه با یكدیگر توأم كنید و در نظر داشته باشید. این عناصر سه‌گانه باید براى ما شاخص باشد؛ بصیرت، اخلاص، عمل بهنگام و به اندازه.
آنچه كه راه را مشخص میكند، بصیرت است. این سردار محترم و گرامى خیلى درست گفتند كه بسیجیان در قبال پیچیدگى اوضاع توانسته‌اند در ذهن خود و فكر خود و شخصیت خود پیچیدگى ایجاد كنند و بشناسند؛ قضایاى سال 88 این را نشان داد. ممكن بود خیلى‌ها اشتباه كنند و خیلى‌ها هم اشتباه كردند؛ اگرچه اكثر آن كسانى كه اشتباه كرده بودند، به فاصله‌ى كمى اشتباه را تصحیح كردند؛ اما حركت عظیم بسیج، این شاخص بصیرت و این پرچم بصیرت را براى خود حفظ كرد؛ اشتباه نكرد؛
همان طور كه امیرالمؤمنین (علیه الصّلاة و السّلام) فرموده بود: «لا یعرف الحقّ بالرّجال»؛ با چهره‌ها نمیشود حق را تشخیص داد. یك چهره‌ى موجه محترم است، مورد قبول است، مورد تكریم است؛ اما او نمیتواند شاخص حق باشد. گاهى چهره‌ى موجهى مثل بعضى از صحابه‌ى پیغمبر راه را عوضى میروند، اشتباه میكنند. باید حق را شناخت، باید راه را تشخیص داد تا بفهمیم این شخص حق است یا باطل. هر كه از این راه رفت، حق است؛ هر كه از راه حق نرفت، مردود است. حق را باید شناخت. جماعت جوانِ مؤمنِ گردآمده‌ى در زیر سقف بسیج و پرچم بسیج، این بصیرت را نشان دادند؛ نشان دادند بابصیرتند. بصیرت، عنصر اول است. در آینده هم باید همین جور باشد. قدرت تحلیل باید پیدا كرد، قدرت تشخیص باید پیدا كرد. امام - كسى كه پدر همه‌ى این جریان بود، حق حیات به گردن جامعه و این حركت عظیم داشت - فرمودند اگر من از اسلام جدا شوم، مردم از من رو برخواهند گرداند. شاخص، اسلام است؛ شاخص، اشخاص نیستند؛ این حرف امام (رضوان اللَّه علیه) است. او به ما یاد داد كه راه را تشخیص بدهیم، حركت صحیح را تشخیص بدهیم، نقشه‌ى دشمن را بفهمیم و بخوانیم تا بتوانیم بفهمیم كدام كار در جهت دشمن و در خط دشمن است و كدام كار در ضد اوست. پس بصیرت، عنصر اول است. بصیرت را نباید فراموش كرد.
بیانات در دیدار هزاران نفر از بسیجیان استان قم‌ 1389/08/2